Сўнгги ойларда Нидерландия ва Бельгияда помидорнинг жигарранг бужмайиш вируси (ТоBRFV)ни юқтириш ҳолатлари кўпайди.  Охирги расмий маълумотларга кўра, Нидерландияда 36 та, Бельгияда эса 12 та юқтириш ҳолати қайд этилган. Ҳар икки давлат ҳам яқиндагина янги Европа қоидаларига қўшилган эди, деб ёзмоқда EastFruit HortiDaily ҳаволасига таяниб.

Glastuinbouw Nederland ва GroentenFruit Huis саноат ташкилотлари ТоBRFV вируси учун тартибга солинадиган нокарантин зараркунандалар (RNQP) статусини ҳимоя қилади. «Ҳозирги карантин ҳолати (Q) билан тўғри тадқиқот олиб бориш учун етарли имкониятлар йўқ. RNQP статуси бизга вирус ва яшил агентларга қарши курашиш вариантларини топишга кўпроқ эътибор қаратиш имконини беради», дейди Nieuwe Oogstдаги Glastuinbouw Nederlandдан Хельма Верберк.

Шунингдек ўқинг: ToBRFV вируси Туркияда помидор ҳосилига таҳдид солмоқда

Озиқ-овқат занжири хавфсизлиги бўйича федерал агентлик (FAVV) Бельгия учун ТоBRFV бўйича фавқулодда чоралар ҳақида янгиланган хабарнома чиқарди.  4-версия ўзгартирилган Европа қонунчилигига мувофиқ тузатишларни ўз ичига олади ва у авж олиш ҳолатида кўрилиши керак бўлган чора-тадбирлар тасдиқланишини таъминлаши лозим.

Бельгия мавжуд чораларни қўллашда давом этмоқда.  Бироқ, кўлам Solanum lycopersicum (помидор) дурагайлари ҳисобига кенгайтирилди. Бундан ташқари, Хитой ва Исроилдан импорт қилинадиган партияларни текшириш частотаси оширилди. Фавқулодда вазият муддати 2023 йилнинг 31 майига қадар узайтирилган.

Сообщение Помидор учун хавфли ТоBRFV вируси Европа бўйлаб тарқалишда давом этмоқда появились сначала на EastFruit.

Россельхознадзор 2021 йил 22 июлдан бошлаб Россияга Тошкент вилоятидан помидор ва қалампир етказиб беришда вақтинчалик чекловларни жорий қилди. Бу ҳақда Россельхознадзор матбуот хизмати хабар беради.

“Таъминотларни тўхтатиб туриш помидор ҳосилида жигарранг вирусни (Tomato brown fruit virus) (ToBRFV), шунингдек, минтақадан келтирилган помидорларда Пепино мозаика вируси (Pepino mosaic virus) аниқланиши билан боғлиқ”, дейилади хабарда.

Чекловлар ўсимликларни ҳимоя қилиш бўйича VII Халқаро конвенция ва Россия Федерациясининг “Ўсимликлар карантини тўғрисида” Федерал Қонуни асосида жорий этилади.

Таъкидланишича, 22 июлгача жўнатилган юкларни Россия ҳудудига фақат карантин фитосанитария экспертизаси натижаларидан сўнг олиб киришга рухсат берилади.

Шунингдек ўқинг: Россия Бухоро вилоятидан помидор ва булғор қалампири импортини тўхтатди

«Ўзбекистон мева-сабзавот маҳсулотларининг Россия бозорига кириши масаласи ҳар бир аниқланиш ҳолати бўйича Ўзбекистон ўсимликларни ҳимоя қилиш миллий ташкилоти томонидан ўтказилган текширувдан сўнг, шунингдек, ЕОИИга аъзо давлатлар учун Ўзбекистон томонидан карантин объектлари, шу жумладан, помидор меваларининг ToBRFV ва пепино мозаикаси вируси йўқлигини кафолатлайдиган корхоналардан рўйхат тақдим этилгандан сўнг кўриб чиқилади», – деди Россельхознадзор.

Сообщение Тошкент вилоятидан Россияга помидор ва булғор қалампири маҳсулотларини олиб кириш вақтинча тўхтатилди появились сначала на EastFruit.

2021 йилнинг 7 июнидан бошлаб, Қозоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг Агросаноат қўмитаси давлат инспекцияси Туркманистондан помидор ва қалампир олиб киришга вақтинча таъқиқ жорий этди. Фитосанитария чекловлари ушбу маҳсулотларда карантин организмлари  аниқлангани билан боғлиқ. Бу хусусда Қозоғистон Қишлоқ хўжалиги вазирлиги матбуот хизмати хабарига асосланиб, ElDala.kz хабар бермоқда.

«Қозоғистонга олиб келинаётган помидорларда карантин фитосанитар назорати маҳали помидор меваларининг жигарранг бужмайиши вируси (Тomato brown rugose fruit virus – ToBRFV) борлигини тасдиқловчи 19 та далил аниқланди», дейилади вазирлик хабарида.

Шунингдек ўқинг: Қозоғистонда ToBRFV вируси туфайли учта иссиқхонадаги помидор экинлари йўқ қилинди

Фитосанитария чоралари бўйича халқаро стандарт қоидаларига мувофиқ, карантин фитосанитария талаблари бузилганлиги тўғрисидаги нотификациялар Туркманистоннинг ўсимликлар карантини давлат хизматига юборилди. Қишлоқ хўжалиги вазирлиги маълумотларига кўра, Қозоғистон давлат идораларида экспорт қилинадиган маҳсулотларда вирус пайдо бўлишининг сабабларини қўшни республикадаги ваколатли органлар томонидан текширилиши бўйича объектив маълумотлар мавжуд эмас.

Шундай қилиб, Қозоғистон ҳудудида фитосанитария ҳолати ёмонлашувининг олдини олиш мақсадида Туркманистондан помидор ва қалампир олиб киришга вақтинча таъқиқ жорий этиш тўғрисида қарор қабул қилинди.

Йил бошидан буён Қозоғистон ҳудудига тартибга солинадиган маҳсулотларни олиб киришда ўсимликлар карантини борасидаги 1300 дан ортиқ қонун бузилиши,  карантин фитосанитар талаблар бузилган ҳолда 11 минг тонна маҳсулот олиб кирилгани аниқланди. Импорт қилинган маҳсулотлар билан боғлиқ  155 ҳолатда карантин объектлари аниқланди. Қонунбузарларга 56 миллион тенгедан ортиқ жарима солинди.

Қишлоқ хўжалиги вазирлигида ToBRFVнинг иссиқхона экинлари учун хавфли патоген эканлиги ҳақида батафсил тушунтиришлар берилди. Сўнгги икки йил ичида кириш йўллари кўп ва тарқалиш даражаси юқори бўлган ушбу вирус Европа, Осиё ҳамда Aмерикада аниқланган. Ва у ҳам ёпиқ, ҳам очиқ муҳитда помидор етиштирувчиларга катта зарар етказган. Вирус нафақат уруғ ва экинларда, балки инерт юзаларда ҳам узоқ вақт давомида яшовчанлигини сақлаб қолади. Мисол учун, помидор ва қалампир ҳосилининг вирус туфайли бой берилиши даражаси 70% гачадир.

Вируслар тарқалишининг олдини олиш учун, шубҳасиз, зарарланган ўсимликларни йўқ қилиш ва иссиқхона ишчиларининг дезинфекция чораларига қатъий риоя қилишини таъминлаш зарур.

Сообщение Қозоғистон ТоBRFV таҳдиди туфайли Туркманистондан сабзавот импортига вақтинча таъқиқ қўйди появились сначала на EastFruit.

Жигарранг буришган помидор меваси вируси (ToBRFV) Туркия жанубидаги Анталия вилоятида қишлоқ хўжалиги учун катта хавф туғдирмоқда, чунки у помидор кўчатлари орасида жуда тез тарқалмоқда, деб хабар берди АгроБусинесс.ру.

Мутахассисларнинг фикрига кўра, зарур чоралар кўрилмаса, помидор етиштириш яқин уч йил ичида тўхтаб қолиши мумкин.

Помидор етиштиришда Туркиянинг етакчи минтақаси бўлган Анталияда деҳқонлар бу йил янги вирус билан курашмоқда. ToBRFVни бу ерда «Исроил вируси» деб аташади, чунки у Исроилдан олиб келинган помидор кўчатларида учрайди ва кўчат ўсиб, то мева бермагунча касаллик аломатларни кўринмайди. Йиғим-терим пайтида кўчатлар қорайиб, юқори қисмидан бошлаб чирийди, мева эса ичкаридан бузилади ва жигарранг тусга киради. Маҳсулот пишгунича бундай чириб қолиши катта миқдордаги ҳосилнинг йўқотилишига олиб келади.

Шунингдек ўқинг: Қозоғистонда ToBRFV вируси туфайли учта иссиқхонада помидор ҳосили йўқ қилинди

Ишлаб чиқарувчилар касаллик аллақачон кўплаб экинларга юққан бўлиши мумкин деган хавотирдалар, чунки у чангланиш туфайли жуда тез тарқалади. Экинни касалликдан қутқармоқчи бўлган деҳқонларнинг имконияти у қадар катта эмас. Касалликка чалинган ўсимликни соғлом ўсимликка теккизмасдан иссиқхонадан олиб чиқиб ташлаб, йўқ қилиш керак бўлади. Кейин эса, тупроқни махсус препаратлар билан дезинфекция қилиш талаб этилади. Касаллик аниқланган иссиқхоналар 14 кунлик карантинга жойлаштирилади, дори воситалари билан тўлиқ дезинфекцияланади ва маҳсулотлар йўқ қилинади.

Анталияда етиштирилган мева ва сабзавотлар дунёнинг 40 дан ортиқ мамлакатларига экспорт қилинмоқда. Помидорлар ушбу маҳсулотларнинг мамлакат ичкарисида истеъмол қилинадиган аксарият қисмини ташкил этади. Минтақадаги сабзавот маҳсулотларининг учдан икки қисмини помидорнинг ҳар хил турларидан иборат. Анталия Қишлоқ ва ўрмон хўжалиги бошқармасининг маълумотларига кўра, 2019 йилда бу ерда 2,5 миллион тонна помидор етиштирилган.

Сообщение ToBRFV вируси Туркияда помидор ҳосилига таҳдид солмоқда появились сначала на EastFruit.

Туркистон вилоятининг (Қозоғистон Республикаси) учта иссиқхона хўжалигида жигарранг буришган помидор меваси вируси (ToBRFV) аниқланган. Натижада ҳосилни йўқ қилишга тўғри келган, дейилади ҚР Қишлоқ хўжалиги Вазирлиги матбуот хизмати хабарида.

«Туркистон вилоятининг учта иссиқхона хўжалигида ўтказилган фитосанитар карантин текшируви натижасида  помидор ва гармдорининг хавфли, юқори даражали патогенли карантин вируси аниқланган: жигарррангли буришган помидор меваси вируси.   Республика ўсимликлар карантини Маркази Олмаота ҳудудий карантин лабораториясининг ПЦР-таҳлили асосидаги хулосаси билан вируснинг мавжудлиги тасдиқланган”- дейилади идорадан олинган хабарда. Қишлоқ хўжалик Вазирлигида ушбу вирус иссиқхона хўжаликлари учун тез тарқалиши ва тажовузкорлиги билан хавфли эканлиги айтиб ўтилган. Унинг кейинчалик тарқалишини олдини олиш мақсадида Туркистон вилоятининг ўсимликлар карантини бўйича давлат нозирлари  помидор меваларини қайта ишлаш ва йўқ қилиш бўйича кўрсатмалар беришди. ElDala.kz.нинг хабар беришича пайдо бўлиш ўчоқларида тегишли карантин тадбирлари ўтказилмоқда.

Вирус аниқланганлиги сабабли аҳволни синчиклаб ўрганиш мақсадида АПК Давлат назорати қўмитаси раиси  Алмабек Марс тезда Туркистон вилоятига жўнаб кетди. У, аҳволдан шикоят қилиб ёрдам сўраган туркистонлик фермерлар билан учрашув ташкил этди. Ишчи сафари натижалари бўйича Қўмита томонидан тегишли қарорлар қабул қилинади.

Шунингдек ўқинг: Янги вирус ToBRFV прогноз қилингандан кўра тез тарқалмоқда.

Шунингдек матбуот хизматининг хабар беришича, қишлоқ хўжалиги мавсуми бошланиши билан АПК Давлат назорати қўмитаси карантин остидаги маҳсулотларни, уруғлик ва экиш материалларини олиб кириш ва олиб чиқиб кетиш устидан назоратни кучайтирди. Ҳамда помидор ва гармдори меваларини ишлаб чиқариш билан шуғулланувчи хўжаликларни текширувдан ўтказиш бўйича иш олиб борилмоқда.

Умуман олганда, жорий йилнинг 4 ойи мобайнида ToBRFV  билан зарарланган сабзавот маҳсулотларини олиб кириш бўйича Қозоғистонда 76 та ҳолат аниқланган (Озарбайжон – 17, Туркманистон – 19, Эрон – 6, КХР – 2, Туркия – 8, Ўзбекистон – 24). Барча юклар етказиб берувчи давлатларга қайтариб юборилган ва маҳсулот эгалари маъмурий жавобгарликка тортилган.

ToBRFV — тупроққа экиладиган сабзавот ўсимликларининг хавфли патогени. У кўплаб кириш йўлларига эга ва юқори тезликда тарқалади, кейинги икки йил ичида вирус Европа, Осиё ва Америка давлатларида аниқланган, ҳамда очиқ ва ёпиқ тупроқда помидор етиштиришга жиддий зарар етказган. Вирус фақат уруғларда ва ўсимликларда узоқ вақт сақланиб яшаши билан бирга, инертли юзаларда ҳам яшайди. Помидор ва гармдори ҳосилдорлигини вирус туфайли йўқотиш 70% ни ташкил этади.

Сообщение Қозоғистонда ToBRFV вируси туфайли учта иссиқхонадаги помидорлар ҳосили йўқ бўлди появились сначала на EastFruit.