EastFruit лойиҳаси таҳлилчиларининг хабар беришича, Украина фермер хўжаликларида оқ бошли карам захиралари тугашига оз қолган. Лойиҳанинг кундалик мониторингига кўра, биргина ўтган дам олиш кунларининг ўзида ушбу маҳсулот нархи ўртача 40 фоизга ошган ва мамлакат мустақиллиги тарихидаги энг юқори кўрсаткичга етган.

Украина оқ карамининг улгуржи партиялари эркин савдога деярли чиқмаяпти. Маҳсулоти ҳали ҳам етарли бўлган фермерлар тизимли етказиб беришни амалга ошира олмаяпти. Бундай вазиятнинг асосий сабаби – логистика занжирлари узилгани ва катта ҳажмдаги оқ бошли карам захиралари жанговар ҳаракатлар давом этаётган ҳудудларда жойлашганлигидир. Ички бозордаги ажиотаж таъсирида ушбу маҳсулот нархи деярли ҳар куни ўсиб бормоқда: агар ўтган ҳафта охирида фермер хўжаликлари карамни 14-18 грн/кг (0,48-0,62 $/кг) нархда сотган бўлса, бугунги кунда нархлар 20- 25 грн/кг (0,68-0,85 $/кг)га ўсиб кетган.  Шу билан бирга, маҳаллий улгуржи компаниялар маҳаллий маҳсулот танқислигини дарҳол Польшадан импорт қилиш йўли билан бартараф этишга киришишди.

«АПК-Информ: Сабзавотлар ва мевалар» лойиҳаси маълумотларига кўра, бугунги кунда Польша оқ бошли карамининг улгуржи нархлари Украинада 17-20 грн/кг (0,58-0,68 $/кг) оралиғида шаклланган.

Шуни қайд этиш жоизки, бугунги кунда Украинада оқ бошли карам нархи 2021 йилнинг март ойи ўрталарига нисбатан ўртача 5,8 баробар юқоридир. Нархларнинг бундай кескин ўсишига Украинада ҳосил пастлиги сабаб бўлди, ўшанда октябрь ойидаги кескин совуқ туфайли карам ҳосилининг катта қисми далаларда нобуд бўлган ва йиғиб олинган маҳсулотлар сифати кўп ҳолларда узоқ муддатли сақлов учун ярамаган.

Мева-сабзавот маҳсулотлари, айниқса, оқ бошли карам нархи ошишида Украина валютасининг жанговар ҳаракатлар туфайли давом этаётган девальвацияси ҳам катта роль ўйнайди.

Сообщение Украинада карам захиралари тугаб бормоқда появились сначала на EastFruit.

Бундан бир ой олдин EastFruit 2022 йилнинг январь ойида Ўзбекистондан карамнинг асосий турлари экспорти рекорд ҳажмда бўлгани ҳақида ёзган эди. Бунинг сабаби, ташқи бозорларда ушбу маҳсулотга талаб кескин ошганидир.  Февраль ойида ҳам асосий ташқи бозорларда вазият оқ бошли карам, Пекин карами, гулкарам ва брокколи етиштирувчи ўзбекистонлик фермерлар ва экспортёрлар учун қулайлигича қолди.

Ўзбекистон Республикаси Божхона қўмитасининг дастлабки маълумотларига кўра, 2022 йилнинг февраль ойида карамнинг асосий турлари бўйича экспорт ҳажми жисмоний жиҳатдан қуйидагича кўриниш касб этди:

• оқ бошли карам – 17,2 минг тонна, бу 2021 йилнинг шу ойига нисбатан 2,2 баробар кўп;
• гулкарам ва брокколи – 2,5 минг тонна, бу 2021 йилнинг февраль ойига нисбатан 62 фоизга кўп;
• Пекин карами – 710 тонна, бу 2021 йилнинг февраль ойига нисбатан 3,6 баробар кўп.

Экспорт географиясига келсак, оқ бошли карам экспорти умумий ҳажмининг 99 фоизи тўрт импортёр давлат – Қозоғистон (80%), Россия (10%), Қирғизистон (6%) ва Беларусь (3%)нинг умумий улушига тўғри келади;  гулкарам ва брокколининг қарийб 98 фоизи – Қозоғистон (61%), Россия (17%), Қирғизистон (12%) ва Украина (8%)нинг умумий улушига тўғри келади;  Пекин карамининг деярли барча ҳажми уч мамлакат – Қозоғистон (74%), Россия (18%) ва Беларус (8%)га жўнатилди.

Шунингдек ўқинг: Ўзбекистонда пиёз нархи бир ҳафта ичида 25 фоизга ошди

2022 йилнинг январь-февраль ойларида Ўзбекистон жами 28 минг тонна оқ бошли карам экспорт қилди, бу 2021 йилнинг шу даврига нисбатан 2,1 баробар кўп кўрсаткичдир.

2022 йилнинг январь-февраль ойларида бошқа турдаги карамлар экспорти ҳажми жисмоний жиҳатдан қуйидагичадир:

• гулкарам ва брокколи – 6,2 минг тонна, бу 2021 йилнинг шу даврига нисбатан 2,2 баробар кўп;
• Пекин карами – 1,7 минг тонна, бу 2021 йилнинг шу даврига нисбатан 6,6 баробар кўп.

Эслатиб ўтамиз, EastFruit 2022 йил февраль ойининг биринчи ўн кунлигида Ўзбекистонда эртаги карам экиладиган майдонлар кескин кўпайгани ҳақида ёзган эди. Бу эса табиийки, ушбу турдаги сабзавот бўйича нархлар яқин ойлар ичида минтақа бўйлаб барқарорлашуви ва ҳатто, эҳтимол, пастлашига умид беради.

Сообщение Ўзбекистон карамнинг асосий турлари экспорти бўйича рекорд даражаларни қайд этишда давом этмоқда появились сначала на EastFruit.

Россия оқ бошли карам бозори кўп вақтдан буён ижобий нарх динамикасини сақлаб турибди. Бугунги кунда улгуржи савдо компаниялари вакиллари бозорларда оқ бошли карам тақчиллиги мавжуд эканини қайд этишмоқда, бу эса харидорларнинг доимий фаоллиги фонида ушбу сегментдаги нархлар янада ўсишига сабаб бўлмоқда, дея хабар берди EastFruit лойиҳаси таҳлилчилари.

Натижада, бугунги кунда россиялик фермерлар оқ бошли карамни 48-62 рубл/кг (0,61-0,78 доллар/кг) нархида таклиф қилмоқда, бу бир ҳафта аввалгидан ўртача 14% қимматроқдир.

Қайд этиш жоизки, оқ бошли карам нархининг бундай тезликда ўсиши Россия бозорида 42-46 рубл/кг ($0,53-0,58 АҚШ доллари)дан сотилаётган ушбу янги ҳосил маҳсулотининг Эрон ва Ўзбекистондан етказиб берилиши эрта бошланишига хизмат қилди. Шу билан бирга, бугунги кунда импорт маҳсулотлари ҳисобга олинганда ҳам ушбу сегментдаги ажиотаж талабни қондириш имконсиз бўлиб турибди. Қайд этиш жоизки, жорий мавсумда оқ бошли карам импорти эрта бошланиши бозорнинг асосий иштирокчилари учун кутилмаган ҳолат эмас. Кўпчилик ушбу сабзавотни етказиб бериш эрта бошланишини карам нархи тез суръатлар билан ўса бошлаган январь ойидаёқ башорат қилган эди.

Айни пайтда Россия Федерациясида оқ бошли карам нархи 2021 йилнинг шу даврига нисбатан ўртача 5,6 баробар юқори. Шу билан бирга, маҳаллий фермерлар ушбу сегментда сотув нархларини янада оширишни режалаштирмоқда. Улар буни оқ карамга нисбатан талаб ортиб бораётгани, шунингдек, ушбу маҳсулот захираларининг тез қисқариши билан изоҳлашмоқда.

Сообщение Россия бозорида карам етиштирувчилар ажиотаж талабни қондира олмаяпти появились сначала на EastFruit.

2022 йилнинг январь ойида Ўзбекистон рекорд ҳажмдаги оқ бошли карам, Пекин карами, гулкарам ва брокколи экспорт қилди, дея хабар бермоқда EastFruit таҳлилчилари.  Ўтган йилнинг январь ойига нисбатан оқ бошли карам экспорти ҳажми 2 баробар, гулкарам ва брокколи – қарийб 3 баробар, Пекин карами – қарийб 16 баробарга ошди!

2021 йил ўзбекистонлик карам етиштирувчилар ва экспортерлар учун муваффақиятли йил бўлди ва бу EastFruit мутахассислари томонидан мамлакат мева-сабзавотчилигида 2021 йилги Топ-10 асосий воқеликлардан бири сифатида қайд этилди.  Бунга 2021 йил давомида ташқи бозорларда ушбу маҳсулотга талаб юқори бўлганлиги сабабдир. Шу билан бирга, ушбу маҳсулотнинг асосий ташқи бозорларида кескин танқислик бугунги кунгача сақланиб қолмоқда. Россияда оқ бошли карам захиралари қисқариши ва ушбу маҳсулот нархи тез ўсиши 2022 йилнинг январь ойида EastFruit материалларининг асосий мавзуларидан бирига айланди.

Шундай қилиб, 2022 йилнинг биринчи ойида ҳам карамнинг барча асосий турлари бўйича Ўзбекистон фермерлари ва экспортёрлари учун ташқи бозордаги вазият жуда қулайлигича қолди.

Ўзбекистон Божхона қўмитаси маълумотларига кўра, 2022 йилнинг январь ойида мамлакатдан 10,8 минг тонна оқ бошли карам экспорт қилинган, бу 2021 йилнинг январь ойига нисбатан 2 баробар кўп кўрсаткичдир.

Шунингдек, 2022 йилнинг январь ойида карамнинг бошқа турлари бўйича экспорт ҳажмининг ўсиши оқ бошли карамга нисбатан янада юқори даражада бўлди:

• гулкарам ва брокколи экспорти ҳажми 3,7 минг тоннани ташкил этди, бу 2021 йилнинг январига нисбатан 2,9 баробар кўпдир.  Таққослаш учун айтадиган бўлсак, 2021 йилнинг 12 ойи давомида гулкарам ва брокколи экспортининг умумий ҳажми 13,1 минг тоннани ташкил этди;
• Пекин карами экспорти ҳажми 1,04 минг тоннани ташкил этди, бу 2021 йилнинг январига нисбатан 15,7 баробар кўпдир! Таққослаш учун айтадиган бўлсак, 2021 йилнинг 12 ойи давомида Пекин карамининг умумий экспорти ҳажми 1,1 минг тоннани ташкил этган.

Экспорт географияси ҳақида гапирадиган бўлсак, карамнинг ҳар бир тури (оқ бошли карам, Пекин карами, гулкарам ва брокколи) бўйича экспортнинг 97-98 фоизи уч импортёр мамлакат – Россия, Қозоғистон ва Қирғизистоннинг умумий улушига тўғри келади.

Сообщение Ўзбекистон 2022 йилнинг январь ойида карамнинг асосий турлари бўйича экспортни рекорд ҳажмга етказди появились сначала на EastFruit.

EastFruit лойиҳаси таҳлилчиларининг хабар беришича, Украинада оқ бошли карам нархи жадал суръатлар билан ўсишда давом этмоқда ва ушбу маҳсулот нархининг ўсиш суръати бу ҳафта сезиларли даражада жадаллади. Мазкур сегментдаги нархлар янада ўсишига асосий иштирокчиларнинг таъкидлашича, ички бозорда ҳам, экспортга йўналтирилган компаниялар томонидан ҳам оқ карамга бўлган талаб доимий равишда юқори эканлигидир. Шу билан бирга, жорий мавсум Украинада ушбу маҳсулотни етказиб бериш ҳажми ўтган йилга нисбатан сезиларли даражада паст, бу оқ бошли карам экиладиган майдонлар қисқаргани билан боғлиқ.

Шундай қилиб, бугунги кунда украиналик фермерлар оқ бошли карамни 15-17 грн/кг (0,52-0,59 доллар/кг)дан арзон бўлмаган миқдорда жўнатишга тайёр, бу ўтган иш ҳафтаси охирига нисбатан ўртача 1,5 баробар қимматдир. Бозор мутахассисларининг фикрича, ҳозирги вазиятнинг асосий сабаби, Украина карами Беларусь орқали Россияга реэкспорт қилинишидир. Россия карам бозоридаги ажиотаж туфайли ўтган ҳафта Беларусдаги экспортёр компанияларнинг Украинадаги талаби бир неча бор ошди.

Шунингдек ўқинг: Россия: оқ бошли карам захиралари тез камаймоқда

«Украина оқ бошли карам бозоридаги мавжуд вазиятни инобатга оладиган бўлсак, биз жорий мавсум охирига қадар ушбу маҳсулотнинг сотув нархларини пасайтириш учун ҳеч қандай асос кўрмаяпмиз», деб изоҳ берди «АПК-Информ: Сабзавотлар ва мевалар» лойиҳаси раҳбари Александр Хорев. Импорт қилинадиган маҳсулотларни етказиб бериш туфайли ички бозордаги босимни бартараф этиш қийин бўлади, чунки, бугунги кунда бизнинг асосий етказиб берувчиларимиз, хусусан, Польша, оқ карам бўйича таклифларнинг кескин танқислиги кузатилаётган Украина ва Россия Федерациясида бир вақтнинг ўзида карам таъминоти тақчиллигини ёпмоқда.

Натижада, айни пайтда Украинада оқ бошли карам нархи ўтган йилги кўрсаткичлардан ўртача 7 баробар юқори. Шу билан бирга, кўпчилик украиналик фермерлар эрта баҳорда карамни янада қимматроқ нархда сотишга умид қилиб,  унинг савдосини тўхтатиб турибди.

Сообщение Украинада карам нархи бир ҳафта ичида 1,5 баробарга ошди! появились сначала на EastFruit.

Россия бозорида оқ бошли карам нархи фермер хўжаликларида ушбу маҳсулот ҳажми қисқариши, шунингдек, улгуржи компаниялар ва чакана савдо тармоқларининг карам харидига юқори қизиқиш билдираётгани туфайли  ўсишда давом этяпти, дея хабар бермоқда EastFruit лойиҳаси таҳлилчилари. Шуни ҳам қайд этиш жоизки, баъзи фермерлар оқ бошли карамни чекланган ҳажмда сотмоқда ва бу  мазкур сегментдаги нархлар янада жадал ўсишига олиб келяпти. Булар карамнинг асосий ҳажмини кейинроқ сотишни режалаштирган ихтисослаштирилган сабзавот дўконлари эгаларидир ва шунинг учун улар ҳозир сотув нархларини анча юқори даражада айтишмоқда.

Шунингдек ўқинг: Россия 2022 йилда картошка экиладиган майдонларни 6,7 фоизга оширади

Бугунги кунда оқ бошли карамнинг сотув нархи 44-58 рубл/кг (0,56-0,73 доллар/кг)ни ташкил қилмоқда, бу бир ҳафта аввалгидан ўртача 10% қимматроқ кўрсаткичдир. Айни вазиятнинг асосий сабаби, Россия Федерациясининг марказий зонасида ушбу маҳсулотни етказиб беришнинг қисқариши бўлиб, у ерда фермер хўжаликларининг аксарияти карам сотишни тугатган.  Бундан ташқари, қаттиқ совуқ туфайли Доғистондан карам етказиб бериш мураккаблашди, бу ўтган ҳафта баъзи ҳудудларда етказиб бериш танқислигини келтириб чиқарди ва ўз навбатида, ушбу сегментдаги нархлар янада «қайноқ» тус олди.

Айни пайтда Россияда оқ бошли карам нархи ўтган йилги даражадан анча юқори.  Шундай қилиб, бугунги кунда россиялик фермерлар ушбу маҳсулотни 2021 йилнинг январь ойи охирига қараганда ўртача 4,6 баробар қимматроқ етказиб беришга муваффақ бўлишмоқда. Шу билан бирга, бозор иштирокчиларининг аксарияти ушбу маҳсулот нархи янада ошиши мумкинлигини истисно қилишмаяпти ва уларнинг фикрича, маҳаллий фермер хўжаликларида оқ карам захиралари камайиши билан нархнинг ўсиш суръатлари тезлашади.

Сообщение Россия: оқ бошли карам захиралари тез камаймоқда появились сначала на EastFruit.

Шарқий Европа ва Марказий Осиё оқ бошли карам бозорида қизиқарли вазият юзага келди. Бу эса яқин ҳафталарда бозордаги жиддий нарх шокларига олиб келиши мумкин.  EastFruit мутахассислари минтақада карам нархи рекорд даражада барқарорлашганига эътибор қаратишмоқда, аммо юқори сифатли карам захирасига эга бўлган фермерлар вазиятдан фойдаланиб, супердаромад олишга шошилишмаяпти.

«Россияда сифатли карам нархи қўшилган қиймат солиғи (ҚҚС)сиз 0,75 долларга (1 кг учун), Беларусь ва Украинада эса 0,60 долларга етади. Шу билан бирга, сабзавот етиштирувчиларнинг захиралари бор, лекин улар карамни ушлаб туришга ҳаракат қилишмоқда. Шу фонда энди Польшадан Украинага оқ бошли карам импорти бошланди. Миср эса карамни Россияга жўнатмоқда.  Россиялик импортёрлар ҳатто Қирғизистон, Эрон ва Ўзбекистондан ҳам карам сотиб олишга мажбур, бироқ Ўзбекистон ва Қирғизистондан етказиб бериш ҳажми ҳозир чекланган, нархлар ҳам рекорд даражада юқори. Шу билан бирга, Эрондаги божхона терминалларида катта тирбандликлар мавжуд, чунки, ҳамма карам экспорт қилишни хоҳлайди, аммо логистика анчайин қиммат»,  дейди БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (ФАО) халқаро маслаҳатчиси Фёдор Рибалко.

Мутахассиснинг фикрига кўра, логистика муаммолари ҳали ҳам карамнинг кескин тақчиллиги кузатилаётган Россияга маҳсулот етказиб беришда қийинчиликлар туғдирмоқда. «Кичик Македония бу тақчилликни қисман қондирди, аммо, ҳозир иссиқхонада етиштирилган супер-эртаги карам навлари орасида ҳосилни йиғишдаги танаффус юзага келди ва февраль ойи ўрталарига қадар бу мамлакатдан  таъминот бўлмайди», дейди Федор Рибалко.

«Украиналик фермерлар баҳорда карам нархи 1 кг учун 1 доллардан ошган йилларни эслаб, худди шундай сценарийни кутишмоқда.  Шунинг учун улар сотишга шошилишмаяпти. Россия ва Беларусда ҳам карам етиштирувчилар нарх ошишига ишонишади ва улар ҳам шундай тутишяпти. Аммо, агар Ўзбекистонда карам уруғини сотиш ҳажмига баҳо берадиган бўлсак, тез орада бу мамлакатдан ушбу сабзавотнинг рекорд даражадаги юқори таъминотини кутиш керак.  Қозоғистонда ҳам телевизор орқали амалдорлар мамлакатнинг жанубий вилоятларида эртаги карамни оммавий экиш қанчалик муваффақиятли ва фаол амалга оширилаётгани ҳақида гапиришмоқда»,  дейди ФАО эксперти қизиқарли далилларни келтириб.

Карам нархи 2022 йилнинг февралида кўтариладими?  Украиналик деҳқонлар эслаётган баҳорги рекорд нархларга етадими ёки вазият аксинча тус олиб, фермерлар яхшигина даромад олиш имкониятини қўлдан бой беришадими, яъни карам меъёридан ортиб кетадими?  ФАО инвестицион департаменти иқтисодчиси Андрий Ярмакнинг фикрича, карам бозоридаги нарх вазиятининг иккинчи салбий сценарийсини ҳам инкор этиб бўлмайди.

«Карам мева-сабзавот секторидаги энг рискли маҳсулот ҳисобланади.  Турли йилларнинг бир хил санасида оқ бошли карам нархи реал нархларда 20 баробарга фарқ қилиши мумкин!  Менинг тажрибамга кўра, карам «жек-пот»ини ўртача 5-7 йилда бир бор уриш мумкин, карамнинг нисбатан ўртача нархи ҳар 3 йилда бир маротаба содир бўлади ва уч йилда бир марта йўқотишларга олиб келади. Бироқ, сўнгги пайтларда вазият ўзгара бошлади, бу ўзгаришлар Ўзбекистон, Қозоғистон ҳамда Эронда экспортга йўналтирилган сабзавот етиштиришнинг кескин фаоллашуви билан боғлиқ. Тожикистон ва Қирғизистон ҳам аста-секин уларга етиб олмоқда.  Туркманистондан ҳам келгуси йилларда сюрпризлар кутамиз. Ва бу мамлакатларда бир неча ойдан бери карамнинг рекорд даражадаги юқори нархлари, россиялик импортёрлар томонидан унинг оммавий хариди кузатилмоқда. Маҳаллий фермерларнинг уларга қандай муносабатда бўлишини тушуниш жуда осон», дейди Андрий Ярмак.

Экспертнинг қайд этишича, Тожикистон ва Ўзбекистоннинг жанубий вилоятларида эртаги карамнинг биринчи ҳосили келаси ҳафта йиғиб олинади. Шунга кўра, ушбу маҳсулотнинг улгуржи партиялари февраль ойининг иккинчи ҳафтасига қадар Россия Федерациясининг Европа минтақаларига етиб боради. «Ўзбекистон карамни, биринчи навбатда, Россияга жўнатади, чунки, у ерда нархлар анча юқори ва Россия логистикаси қулай. Бироқ, менимча, февраль ойи ўрталарига келиб, Украина йўналиши бўйича ҳам жўнатмалар пайдо бўлади. Шу билан бирга, Украина бозорида Европа Иттифоқи ва Болқоннинг жанубий минтақаларидан эртаги карам пайдо бўлади. Ва бу ерда асосий савол шундаки, Ўзбекистондан карам Украина бозорига етказиб берилгач, нархи қанча бўлади? Маҳаллий фермерларнинг импорт пайдо бўлишига қандай муносабат билдиришлари ҳам қизиқ – улар карамни «сақлаш»да давом этишадими ёки бозорда таклифни кескин оширишадими?»», дейди  Андрий Ярмак.

Агар Марказий Осиё мамлакатларида карам етиштиришнинг кескин ўсиши ҳақидаги прогнозлар тасдиқланса, Украина ва Россияга етказиб бериладиган карам нархи импортёрларнинг маржасини ҳисобга олган ҳолда ҳам маҳсулот нархининг жорий даражасидан сезиларли даражада паст бўлиши мумкин. Бу, эҳтимол, фермерларни маҳсулотни сота бошлашга ундар ва бу нархларга янада кўпроқ босим ўтказади. Апрель ойида маҳаллий етиштирилган эртаги карам Украина бозорида пайдо бўлади.

Шунга кўра, юқорида айтиб ўтилган омиллар ҳисобга олинса, баҳорга қадар карам нархи янада ошишига ишониб қолиш жуда қалтисдир.

Сообщение Фермерлар рекорд даражада қиммат карамни чиқиндига ташлаш учун сақлашмоқдами? появились сначала на EastFruit.

Доғистон Россия Федерациясида асосий карам етиштирувчилардан бири ҳисобланади.  Масалан, 2020 йили республикада 700 минг тоннага яқин карам етиштирилди, бу Россия Федерациясидаги умумий маҳсулотнинг 26,3 фоизини ёки Шимолий Кавказ федерал округи бўйича 90,5 фоизни ташкил этади.

Республикада карам етиштириш, асосан, Левашинский туманида йўлга қўйилган бўлиб, у ерда йилига 350 минг тоннага яқин ҳосил олинади.  Акушинский, Буйнакский ва Дербент туманларида ҳам катта ҳажмда маҳсулот етиштирилади. Доғистонда карам майдонларининг ҳар гектаридан ўртача ҳосилдорлик 550 центнерни, республика бўйича эса гектарига 352 центнерни ташкил этади.

Доғистоннинг яна бир хусусияти шундаки, республика жанубида бу экинни деярли бутун йил давомида етиштириш мумкин. Жумладан, шу кунларда Дербент туманидаги Жалган қишлоғида оқ бошли карам ҳосили йиғиб олинмоқда.

Доғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат вазирининг биринчи ўринбосари Шарип Шарипов йиғим-терим жараёни билан танишди.  Унга Дербент тумани қишлоқ хўжалиги бошқармаси бошлиғи Юсиф Герейханов, Доғистон тажриба станциясининг ВИР филиали директори Киштили Куркиев ва ФАНЦ РД профессори Магомед Боратов ҳамроҳлик қилди.

Шунингдек ўқинг: Россия: карамга юқори талаб фонида нархлар ўсишда давом этмоқда

Тадбиркор Ризвон Ёқубовнинг далаларида 20 гектар майдондан карам ҳосили йиғиб олинмоқда, бу юмушга бир неча ўнлаб кишилар жалб этилган. Ёқубовнинг сўзларига кўра, бу унинг совуқ мавсумда карам етиштириш бўйича биринчи тажрибаси ва у муваффақиятли бўлди, ҳар гектардан ўртача 600 центнерга яқин аъло сифатли ҳосил олинмоқда.  Бу йил карамга талаб яхши, маҳсулот тўғридан-тўғри даланинг ўзидан Екатеринбург, Санкт-Петербург ва Россия пойтахтига жўнатилмоқда.  Фермер келажакда карам плантацияларини  кенгайтиришни мўлжал қилган, деб ёзмоқда Россия Федерацияси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги.

Совуқ ҳавода карам етиштиришнинг ўзига хос хусусияти шундаки, маҳсулот экологик софлиги билан ажралиб туради, чунки, касаллик ва зараркунандаларга қарши ўсимликларга кимёвий ишлов беришнинг ҳожати йўқ. Бундай сифатли маҳсулот истеъмол бозорида юқори баҳоланиб, тўғридан-тўғри даланинг ўзидан мамлакат ҳудудларидаги дўконлар пештахталарига етказиб берилади.

Жорий йилдан бошлаб, Доғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат вазирлиги очиқ майдонларда сабзавот етиштиришни қўллаб-қувватлаш бўйича янги федерал лойиҳани амалга ошира бошлади ва ҳудуд карам етиштириш ҳажмини ошириш бўйича иш олиб боради.

“Агар илгари карам етиштирувчилар, асосан, хориж селекцияси навлари ва дурагайларига эътибор қаратган бўлса, бугунги кунда ушбу дала мисолида кўрмоқдамизки, экиннинг деярли ярми Тимирязев академияси олимлари ва «Поиск» уруғлик компанияси етиштирган маҳаллий селекция навларидан иборат. Доғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат вазирлиги сўнгги икки йил давомида ушбу илмий тузилмалар билан яқиндан ҳамкорлик қилиб келмоқда.  Биз Дербент, Левашинский ва бошқа бир қатор вилоятларда Доғистон тажриба станциясининг илмий кўмаги билан турли қишлоқ хўжалиги экинлари учун кўргазма майдонларини яратдик. Сабзавот етиштирувчиларни ушбу плантацияларга таклиф қиламиз ва ҳақиқий дала шароитида маҳаллий селекция дурагайларининг афзалликларини кўрсатиб берамиз. Фермерлар бизга қулоқ тутишмоқда, зеро, маҳаллий уруғ хорижий аналогларидан 2 баробар арзон ва қатор позициялар бўйича маҳсулот сифати ҳам юқори. Ушбу тарғибот ишларини давом эттириш ниятидамиз”, дейди Доғистон Республикаси қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат вазири ўринбосари Шарип Шарипов.

Вазир ўринбосарининг сўзларига кўра, урғу бериш керак бўлган яна бир жиҳат – қишлоқ хўжалиги кооперацияси. Доғистонда етиштирилган карамнинг 95%дан ортиғи аҳолининг шахсий ёрдамчи хўжаликлари ҳиссасига тўғри келади, бутун мамлакат бўйича эса бу кўрсаткич 60%дир.

“Биз кооперациясиз ишлай олмаймиз.  Шунинг учун Доғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат вазирлиги ишлаб чиқарувчилар ўртасидаги кооператив алоқаларни ривожлантиришга эътибор қаратмоқда. Бу далаларда агротехнологик тадбирларни ўтказиш, ҳосилни йиғиб олиш, сотиш ва бозорларга олиб чиқиш масалаларини соддалаштиришга хизмат қилади. Кооперация, шунингдек, ишлаб чиқариш ва қишлоқ хўжалиги илмининг ўзаро яқин алоқаларини ўрнатишга ёрдам беради.  Шу йўналишда иш олиб борсак, Доғистон сабзавотчилигига илғор агротехнологияларни фаол жорий этиш мумкин, бу эса пировардида, юқори ҳосил ва деҳқонлар учун яхши даромад манбаидир”, дейди у.

Сообщение Доғистон (Россия)да карам ҳосили йиғим-терими бошланди появились сначала на EastFruit.

Россия фермер хўжаликларида оқ бошли карам захиралари тез камайиб бораётганини ҳисобга олиб, фермерлар сифатли маҳсулотларни сотишни тўхтата бошлашди. Бу эса жорий ҳафта яна нархлар ошишига олиб келди, дея хабар бермоқда EastFruit лойиҳаси таҳлилчилари.  Ушбу маълумотни улгуржи компаниялар ҳам тасдиқлади, улар бозорда карам етказиб беришнинг умумий қисқаришини қайд этди. Бунда Доғистондан карам етказиб беришнинг қисқариши ҳам катта роль ўйнади, бу йил ёз иссиқлиги сабабли сифатли карам ҳосили ўтган мавсумга нисбатан анча кам йиғиб олинди.

Айни пайтда оқ бошли карам нархи 42-55 рубл/кг (0,55-0,72 доллар/кг) оралиғида айтилмоқда, бу нарх охирги иш ҳафтаси якунига нисбатан ўртача 10 фоиз қимматдир. Шу билан бирга, ушбу маҳсулотга талаб юқори даражадалигича қолмоқда. Қайд этиш жоизки, сўнгги икки ой давомида фермер хўжаликларида сифатли маҳсулот захираларининг қисқариши туфайли Россия бозорида оқ бошли карам нархи ошиши тенденцияси кузатилди.

Айни пайтда Россияда карам нархи ўтган йилги даражадан анча юқори. Шундай қилиб, бугунги кунда россиялик фермерлар ушбу маҳсулотни 2021 йилнинг январь ойи ўрталарига қараганда ўртача 4,4 баробар қимматроқ нархда етказиб беришга муваффақ бўлишмоқда. Бозор иштирокчиларининг фикрига кўра, карам сегментидаги нархларнинг ўсиш тенденциялари келажакда ҳам давом этади, чунки, ҳозирги вақтда талаб бозордаги таклифдан ошиб кетяпти.

Сообщение Россия: карамга юқори талаб фонида нархлар ўсишда давом этмоқда появились сначала на EastFruit.

Россиянинг оқ бошли карам бозорида ижобий нарх тенденцияси давом этмоқда ва EastFruit лойиҳаси таҳлилчиларининг хабарига кўра, ушбу маҳсулот нархи ўн йиллик максимал даражага етган. Россиялик фермерлардан олинган хабарга кўра, анъанавий равишда Янги йил таътили даврида нархлар барқарорлашуви билан бирга кечадиган савдонинг кутилаётган пасайишига қарамай, оқ бошли карам бозорида юқори савдо суръатлари сақланиб қолмоқда ва бу мазкур сегментда сотиш нархларининг ўсишини рағбатлантиряпти.

Бугунги кунда оқ бошли карам 40-50 рубл/кг (0,53-0,67 доллар/кг)дан сотилмоқда, бу ўтган йилнинг декабрь ойи охирига нисбатан ўртача 11% қиммат кўрсаткичдир. Нархлар ошишининг асосий сабабларидан бири, бозор операторларининг фикрига кўра, бозорда карам билан боғлиқ таклифлар қисқариши бўлди, чунки, кўплаб фермерлар байрам арафасидаёқ захираларини сотиб тугатишди. Шуни ҳам қайд этиш жоизки, илгари сотиб олинган ҳажмларни сотиб тугатган улгуржи компаниялар захираларни яна фаол равишда тўлдира бошлади ва шу билан оқ бошли карам нархининг ўсишини рағбатлантирди.

Шуни қўшимча қилиш лозимки, Россияда оқ бошли карамнинг жорий нархлари ўтган йилнинг шу даврига нисбатан ўртача 4 баробар баланд. Бозорнинг асосий иштирокчилари фикрига кўра, карам нархи кўтарилишининг асосий сабаби, Россиянинг аксарият ҳудудларидаги кам ҳосилдир. Ўтган йили ёзда об-ҳаво шароити ўртапишар ва кечки навларнинг меъёрида пишиб етилиши учун жуда ноқулай кечди. Шунинг учун ҳозирданоқ, карамга бўлган талаб бозордаги реал таклифдан  устун келмоқда, бу эса ўз навбатида, бозорда ушбу сегментдаги нархлар яна ҳам ошишини кўрсатади.

Сообщение Россияда карам нархи ўн йиллик рекордни янгилади! появились сначала на EastFruit.