Қозоғистон Қишлоқ хўжалиги вазирлиги карантин назорати остидаги маҳсулотлар мамлакатга ноқонуний олиб кирилишига йўл қўймади. Ушбу маҳсулотлар Хитой, Туркия, Эрон, Корея, Ўзбекистон ва Россия Федерациясидан олиб киришга ҳаракат қилинган.  Бу ўринда карантин фитосанитария назорати талабларига номувофиқлиги аниқланган 500 минг тоннадан зиёд маҳсулот ҳақида сўз бормоқда, деб ёзган “KazakhZerno.kz”.

Тегишли идоралар 2022 йилнинг 18 февралидан 1 мартигача бўлган даврда назорат остига олинган маҳсулотларни олиб киришга бўлган 31 та ноқонуний уринишга чек қўйган, қонунбузарликлар турличадир. Масалан, 14 ҳолатда маҳсулотларга фитосанитария сертификати мавжуд бўлмаган. Россия Федерациясидан – 152,7 минг тонна мевалар ва сабзи, Эрондан – 45,2 минг тонна олма, Жанубий Кореядан – 1 тонна маккажўхори уни шулар жумласидандир. Яна 11  ҳолатда – Россия Федерациясидан банан, маккажўхори, ун, хурмо, лимон, сабзавот (113 тонна), турк анори ва қуритилган ўриги (80,4 тонна) ҳамда Ўзбекистоннинг қуритилган мевалари (123,3 тонна)  иккиламчи кўрикдан ўтмаган. Уч ҳолатда – Россия пиломатериаллари ва кепаги ҳамда Ўзбекистон анорларининг қадоғида  маркировка мавжуд бўлмаган. Икки ҳолатда лимонлар ваколатли органдан рухсат олинмаган ҳолда Россия Федерациясидан қайта йўналтириш йўли билан олиб кирилган. Бир ҳолатда Хитой яроқсиз фитосанитария сертификатлари билан  қовоқ уруғини (58 тонна) Қозоғистонга олиб кирмоқчи бўлган.

Шунингдек ўқинг: Қозоғистонда картошка экспорти учун квота белгиланди

2022 йилнинг 1 январидан буён Қозоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Агросаноат мажмуасининг давлат назорат қўмитаси ўсимликлар карантини соҳасидаги 320 та қоидабузарликни аниқлаган. Қоидабузарлар жами 24 миллион тенгедан ортиқ жаримага тортилди.

Сообщение Қозоғистонга 10 кун ичида 500 минг тонна карантин назорати остидаги маҳсулотлар ноқонуний олиб кирилишининг олди олинди появились сначала на EastFruit.

Сўнгги ойларда Нидерландия ва Бельгияда помидорнинг жигарранг бужмайиш вируси (ТоBRFV)ни юқтириш ҳолатлари кўпайди.  Охирги расмий маълумотларга кўра, Нидерландияда 36 та, Бельгияда эса 12 та юқтириш ҳолати қайд этилган. Ҳар икки давлат ҳам яқиндагина янги Европа қоидаларига қўшилган эди, деб ёзмоқда EastFruit HortiDaily ҳаволасига таяниб.

Glastuinbouw Nederland ва GroentenFruit Huis саноат ташкилотлари ТоBRFV вируси учун тартибга солинадиган нокарантин зараркунандалар (RNQP) статусини ҳимоя қилади. «Ҳозирги карантин ҳолати (Q) билан тўғри тадқиқот олиб бориш учун етарли имкониятлар йўқ. RNQP статуси бизга вирус ва яшил агентларга қарши курашиш вариантларини топишга кўпроқ эътибор қаратиш имконини беради», дейди Nieuwe Oogstдаги Glastuinbouw Nederlandдан Хельма Верберк.

Шунингдек ўқинг: ToBRFV вируси Туркияда помидор ҳосилига таҳдид солмоқда

Озиқ-овқат занжири хавфсизлиги бўйича федерал агентлик (FAVV) Бельгия учун ТоBRFV бўйича фавқулодда чоралар ҳақида янгиланган хабарнома чиқарди.  4-версия ўзгартирилган Европа қонунчилигига мувофиқ тузатишларни ўз ичига олади ва у авж олиш ҳолатида кўрилиши керак бўлган чора-тадбирлар тасдиқланишини таъминлаши лозим.

Бельгия мавжуд чораларни қўллашда давом этмоқда.  Бироқ, кўлам Solanum lycopersicum (помидор) дурагайлари ҳисобига кенгайтирилди. Бундан ташқари, Хитой ва Исроилдан импорт қилинадиган партияларни текшириш частотаси оширилди. Фавқулодда вазият муддати 2023 йилнинг 31 майига қадар узайтирилган.

Сообщение Помидор учун хавфли ТоBRFV вируси Европа бўйлаб тарқалишда давом этмоқда появились сначала на EastFruit.

Қозоғистон Республикасининг қишлоқ хўжалиги вазирлиги қошидаги Агросаноат мажмуасининг Давлат инспекциялари қўмитаси ҳудудий бўлинмалари томонидан карантин фитосанитар назоратини амалга ошириш чоғи бир ҳафтанинг ўзида (2021 йил 15 октябрдан 22 октябргача) ўсимликлар карантини борасидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун 1 минг тоннадан ортиқ карантин остидаги импорт маҳсулотлар олиб кирилишига чек қўйилди.

Россия Федерацияси, Қирғизистон, Ўзбекистон, Афғонистон, Туркия, Молдова, Нидерландия, Италия ва Колумбиядан маҳсулотлар олиб киришда жами 69 та қоидабузарлик ҳолатлари аниқланган. Бу ҳақда Қишлоқ хўжалиги вазирлиги матбуот хизмати хабар берди.

Россия Федерациясидан 689,7 тонна картошка, карам, лавлаги, помидор, пиёз, буғдой, арпа, мевалар, қуруқ мевалар ва ёнғоқлар ассортименти, Қирғизистондан 66,4 тонна картошка, карам, олма ва нок, Голландиядан 170 195 дона гул кесмаси олиб кирилаётган 52 ҳолатда фитосанитария сертификати мавжуд эмаслиги аниқланган.

13 ҳолатда карантин  маҳсулотлари белгиланган манзилда иккиламчи текширув учун тақдим этилмаган.

2 ҳолатда карантин объектлари аниқланди. Хусусан, Ўзбекистондан 18 тонна помидор олиб кирилаётганда «Помидорнинг доғли тосповируси» (Tomatto spotted wilt virus) ва Колумбиядан 640 бош чиннигуллар олиб кирилаётганда «Ғарбий гул трипси» (Frankliniella occidentalis) мавжудлиги аниқланган.

2 ҳолатда – Афғонистондан 64 тонна майиз олиб кирилаётганда фитосанитария сертификатида транспортга оид маълумотлар йўқлиги ҳамда Италиядан паллетлар олиб кирилаётганда маркировка йўқлиги шаклидаги фитосанитария талабларига номувофиқлик аниқланган.

Ўсимликлар карантини борасидаги қонун ҳужжатларини бузган шахсларга нисбатан Қозоғистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексининг 400-моддаси бўйича маъмурий материаллар ва жарималар солинган.

2021 йилнинг 1 январидан бошлаб, Қозоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг Агросаноат комплексидаги давлат инспекцияси ҳудудий инспекциялари ўсимликлар карантини борасида 5 мингдан ортиқ қоидабузарликларни аниқлади. Бунинг натижасида 392,8 миллион тенге миқдорида маъмурий жарималар ундирилди.

Сообщение Қозоғистонга Ўзбекистондан касалланган помидорлар олиб кирилишига рухсат берилмади появились сначала на EastFruit.

Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари қиймати Ўзбекистон умумий ялпи ички маҳсулотининг учдан бир қисмини ташкил қилади. Сўнгги бир неча йил ичида Хитой ва Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги департаментлари ўртасида яқин ҳамкорлик йўлга қўйилгани туфайли Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ХХР бозорига тобора кўпроқ кириб бормоқда.

Мамлакатда, асосан, пахта ва мева-сабзавотлар етиштирилади, экспорт ҳажми ҳам анча катта. Юқоридаги маҳсулотлар Ўзбекистон учун асосий хорижий валюта манбаларидан бири ҳисобланади. Бу хусусда Avesta.tj “Женьминь жибао” нашрига таяниб ёзди.

Сўнгги йилларда Ўзбекистон ҳукумати аграр соҳага илмий-техникавий тараққиёт учун сармоя киритилишини кўпайтирди, тупроқни яхшилаш жамғармаси тузилди, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сақлаш ва қайта ишлаш қувватларини мустаҳкамлаш мақсадида янги ирригацион-дренаж тизими трансформация қилиниб, барпо этилди. Буларнинг бари Ўзбекистонда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари сифати ва қўшимча қийматини оширишга хизмат қилди. Айни пайтда Ўзбекистонда гилос, қовун, анор каби мевалар халқаро бозорда машҳур бўлиб, анчайин рақобатбардошдир.

Логистика ва транспорт инфратузилмасини барпо этиш Ўзбекистон ташқи савдосини ушлаб турувчи асосий омил ҳисобланади. Бу муаммони ҳал қилиш учун Ўзбекистон ўз ривожланиш стратегиясини “Бир камар, бир йўл” ташаббуси билан фаол равишда боғламоқда, Шанхай ҳамкорлик ташкилоти (ШҲТ) доирасида минтақавий ҳамкорликнинг янги моделини ўрганмоқда. Ҳозирги кунда Хитойнинг кўплаб шаҳарларидан Тошкентга рейслар очилган. Бундан ташқари, ХХРнинг Тарим пасттекислигидан Амударё ҳавзасигача Хитой-Қирғизистон-Ўзбекистон халқаро юк ташув йўналиши йўлга қўйилди.

Шунингдек ўқинг: Ўзбекистонда нок нархи рекордларни янгиламоқда

Сентябрь ойида бўлиб ўтган “Хитой-Ўзбекистон” Савдо-иқтисодий ҳамкорлиги бўйича кичик қўмитанинг еттинчи йиғилишида Хитой савдо вазири ўринбосари ва халқаро савдо музокараларидаги вакили ўринбосари Юй Цзяньхуа Хитой кўп сонли юқори сифатли ва экологик тоза қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига хайрихоҳ эканини қайд этди. Шу билан бирга, эпидемиянинг олдини олиш ва унга қарши курашиш шароитида трансчегаравий транспорт ҳамкорлигини ривожлантиришда логистика самарадорлигини оширишни давом эттириш зарур.

Кейинги йилларда икки мамлакат аграр бошқармалари яқиндан ҳамкорлик қилмоқда. Бир томондан, Ўзбекистоннинг сифатли қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари фаол тарғиб қилиняпти. Ўзбекистон Хитой халқаро кўргазмасида иштирок этишга катта аҳамият қаратади. Ўзбек мевалари мамлакат стендида доимо “юлдуз” экспонатлар ҳисобланади.

Бошқа томондан, алоқа мустаҳкамланади, тўсиқлар олиб ташланади. 29 сентябрь куни видеоконференция форматида Қишлоқ хўжалиги ҳамкорлиги бўйича Ўзбекистон-Хитой қуйи қўмитасининг йиғилиши бўлиб ўтди. Томонлар қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, чорвачилик, балиқчилик, шунингдек, карантин ва ўсимликларни ҳимоялаш тизимидаги сармоя ва савдо бўйича ҳамкорликни чуқурлаштириш масалаларини муҳокама қилишди.

Ўзбекистон Хитойга гилос, полиз экинлари, аччиқ қалампир, анор, ловия, кунжут, майиз, қуритилган ўрик, грек ёнғоғи, узум уруғлари, ерёнғоқ, асал ва қуритилган аччиқ қалампир каби 16 турдаги қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилишга рухсат олган. 2021 йилнинг биринчи ярмида Ўзбекистон ХХРга 37 минг 900 тонна турли қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилди, экспорт қиймати 31 миллион доллардан ошди. Ўзбекистон мева-сабзавот экспортининг 6,5 фоизи Хитой ҳиссасига тўғри келади. ХХР илк бор Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини истеъмол қилувчи мамлакатлар учталигига кирди.

Сообщение Ўзбекистон Хитойга 16 турдаги қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилишга рухсат олди появились сначала на EastFruit.

Ўзбекистон Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлиги Эрон ҳамда Покистондан импорт қилинган картошка партияларида хавфли зараркунандаларни аниқлади, деб хабар бермоқда EastFruit мутахассислари. Ушбу мамлакатлардан импорт қилинган картошкада карантин объектлари илгари ҳам қайд этилган, лекин бу ҳолат такрорланган тақдирда, Эрон ва Покистондан картошка олиб киришга таъқиқ жорий қилиниши мумкин, дейилади «Ўзбекистон 24» телеканалининг видеорепортажида.

Покистондан 160 тонна ва Эрондан 120 тонна импорт қилинган картошка партияларида олтинранг картошка нематодаси (лот. Globodera rostochiensis) аниқланди. Ушбу зараркунанда Ўзбекистонда карантин объектлари рўйхатига киритилган. Картошка партиялари 14 та юк машинасида келган эди.

Олтинранг картошка нематодаси Solanum оиласига мансуб кўплаб ўсимлик турларини зарарлайди. Асосий зарарланувчи қишлоқ хўжалиги экини – картошка, шунингдек помидор ва бақлажонга ҳам камроқ даражада бўлса-да зарар келтиради.

Ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлиги бошқарма бошлиғи Шуҳрат Қўчқоровнинг сўзларига кўра, картошканинг ушбу партияларини фумигация ва бошқа чоралар қўллаш орқали  зарарсизлантиришнинг иложи йўқлиги сабабли, импорт қилувчи тадбиркор билан келишилган ҳолда ушбу маҳсулотларни экспорт қилган мамлакатларга қайтаришга қарор қилинган.

Шунингдек ўқинг: 2021 йилнинг август-сентябрь ойлари Ўзбекистонда пиёз ва саримсоқ экиладиган майдонлар 7 фоизга ошди

Картошка Ўзбекистон мева-сабзавотчилик соҳасининг асосий импорт позицияси ҳисобланади. Сўнгги бир неча йил ичида унинг импорти кескин ошди. Агар 2016 йилга қадар Ўзбекистонга картошка импортининг йиллик ҳажми 50 минг тоннадан ошмаган бўлса, 2016 йилдан 2020 йилга қадар бу кўрсаткич 56 мингдан 420 минг тоннагача ошди. Давлат статистика қўмитасининг маълумотларига кўра, 2021 йилнинг дастлабки 7 ойида республикага 310 минг тонна картошка импорт қилинган.

Покистон Ўзбекистонга картошка етказиб берувчи асосий мамлакатлардан бири ҳисобланади ва Эрон ҳам 2021 йилда шулар қаторига кирди. 2017 йилдан 2020 йилгача бўлган даврда ушбу маҳсулотнинг Покистондан импортининг умумий ҳажми 127 минг тоннани ёки бу даврдаги картошка импорти умумий ҳажмининг 11 фоизини ташкил этди. 2021 йилнинг 7 ойида Ўзбекистонга картошка импортининг умумий ҳажмида Покистоннинг улуши 24,4%ни, Эрон улуши 38,5%ни ташкил этди.

Аммо, агар Покистон ва/ёки Эрондан картошка олиб киришга таъқиқ қўйилса,  уларнинг ўрнини бошқа йирик етказиб берувчи мамлакатлар – Россия ва Қозоғистон билан алмаштириш қийин бўлади. Чунки, Россия ва Қозоғистонда ушбу маҳсулот нархи тез ўсиб бормоқда. Ўтган бир неча ҳафта мобайнида бу Ўзбекистон ички бозоридаги картошка нархларида аксини топди. EastFruit 2021 йилнинг сентябрь ойи охирида Ўзбекистонда картошка нархи кўтарилишидаги домино эффекти ҳақида ёзган эди.

Сообщение Ўзбекистонга Эрон ва Покистондан импорт қилинган маҳсулотда олтинранг картошка нематодаси аниқланди появились сначала на EastFruit.

Россельхознадзор Ўзбекистон нектаринларида карантинли вирус – қўнғир монилиоз чиришни аниқлади.

Ташкилот матбуот хизматининг хабарига кўра, 10 сентябрь куни Россельхознадзор ва Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ўсимликлар карантини давлат инспекцияси ўртасида видеоселектор шаклидаги музокаралар бўлиб ўтган.

Россия томонининг хабар беришича, ўзбек нектарин партияларида ЕОИИ аъзолари учун карантинли замбуруғ касаллиги – қўнғир монилиоз чириш (Моnilinia fructicola) аниқланган.

Россельхознадзор илгари мазкур карантин объекти ўзбек меваларида аниқланмаганини айтиб, тергов ўтказишни, нектаринларнинг келиб чиқишини аниқлаш ва Россияга фақат касалликдан ҳоли зоналарда етиштирилган маҳсулотлар етказиб берилиши таъминланишини сўраган.

Қўнғир монилиоз чириш  нафақат данакли мевалар, балки уруғли экинларга ҳам таъсир кўрсатиши таъкидланди, уларни ҳам Ўзбекистон томони диққат билан текшириши лозим.

Шунингдек ўқинг: Россельхознадзор Россия Федерациясига Туркиянинг икки вилоятидан помидор ва қалампир олиб киришга рухсат берди

«Мулоқотнинг яна бир мавзуси – ўзбек маҳсулотларида Шарқий мевахўр капалаклар (Grapholitha molesta Busck) касаллиги тез-тез аниқланишидир. Ўзбекистон томони мазкур турдаги ҳашаротни аниқлаш бўйича импортёр-мамлакатлардан нотификациялар сони кўпайгани ва унинг тарқалишини назорат қилиш учун дастурни ўзгартириш ниятида эканини тасдиқлади», дейилади хабарда.

Ўсимликлар карантини давлат инспекцияси Россельхознадзордан ўзбекистонлик мутахассислар учун Шарқий мевахўр капалакларга қарши курашиш ва товарлар фумигацияси усуллари бўйича ўқув-семинарлар ўтказишини сўраганлиги ҳам маълум бўлди.

Сообщение Ўзбекистон нектаринларида карантин касалликлари аниқланди появились сначала на EastFruit.

2021 йилнинг апрелидан май ойига қадар Қозоғистонга  Германия, Голландия ва Франциядан импорт қилинган 228 тонна уруғлик картошка, шунингдек, 46,4 кг француз сабзи уруғи текширилди. Ушбу текширувда Давлат инспекцияси мутахассислари товарларда карантин объекти – картошка чипларининг чизиқли қўзғатувчиси (зебра чипи) борлигини аниқлашди.

Candidatus Liberibacter Solanacearum бактерияси ISO 17025 халқаро стандартига мувофиқ аккредитациядан ўтган «Ўсимликлар карантини маркази» давлат муассасасининг Олмаота зонал карантин лабораторияси берган экспертиза хулосаси билан тасдиқланди дея хабар бермоқда Қозоғистон қишлоқ хўжалиги вазирлигининг матбуот-маркази.

Тадқиқотлар ПЦР таҳлиллари учун юқори сезувчан детектор ускуналари, сертификатланган тест-тўпламларни қўллаган ҳолда ўтказилди. Улар  инсон омилининг контаминация ва ёлғон ижобий натижалар намоён бўлишига таъсирини истисно қилувчи тест тўпламларидир.

Шунингдек ўқинг: Қозоғистонда чигиртка зараркунандаларига қарши кураш чора-тадбирлари олиб борилмоқда

Candidatus Liberibacter Solanacearum бактерияси Қозоғистон Республикасининг бутун ҳудуди учун катта фитосанитар хавф туғдиради. Зебра чипи картошка, помидор ва итузумдошлар оиласига мансуб бошқа ўсимликлар, шунингдек, сабзи ва селдерейга таъсир кўрсатади. Бактерияларнинг республика ҳудудига киритилиши ва тарқалиши экинлар 100% бой берилишига олиб келиши, мамлакат озиқ-овқат хавфсизлигига путур етказиши мумкин.

Зарарланган уруғларни олиб кириш бўйича барча фактлар юзасидан тегишли карантин ҳужжатлари расмийлаштирилди. Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга мувофиқ, материаллар суд муҳокамасига тақдим этилган. Энди суд қарори натижаларига кўра, тегишли чоралар кўрилади.

Сообщение Қозоғистонга зарарланган картошка уруғи олиб кирилишига йўл қўйилмади появились сначала на EastFruit.